513 | Goodbye! Friday

Viva! Friday ฉบับที่ 28 ของปี 2015 เป็น Viva Friday ฉบับสุดท้ายที่จะตีพิมพ์ก่อนจะปิดตัวลง แม๊กกาซีนหลายเล่มของวิบูลย์กิจ ก็ทยอยปิดตัวลงเรื่อยๆ จากที่มีแม๊กกาซีนเกือบ 20 หัว ตอนนี้ก็ VBK เหลือเพียง KC.Weekly กับ KC. Trio สองเล่มเท่านั้น เล่มเดียวเท่านั้น และจากปากคำของ บก.ยูตะที่ให้สัมภาษณ์ใน Voice TV ก็พูดเป็นนัยว่าท้ายที่สุดแล้วแม๊กกาซีนทุกเล่มก็จะปิดตัวลง

ผมซื้อ Viva Friday ตั้งแต่เล่มแรกหน้าปกซันชิโร่x2 และซื้อเล่มสุดท้าย จริงๆตอนที่บากิภาคหลักจบผมก็เลิกซื้อไปหนนึง แต่สุดท้ายก็กลับมาซื้อใหม่เพราะว่าไม่มีอะไรจะซื้อ(!?) จนกระทั่งมาปีที่แล้วผมก็เลิกซื้ออีกหนตอนที่เจอร้านเช่าใกล้ๆมี Friday ให้เช่าอ่าน จนกระทั่งเล่มสุดท้ายวางขายผมก็ซื้อมาเป็นที่ระลึกก่อนจะจากกัน เอาเข้าจริงๆผมก็ไม่ได้ผูกพันอะไรกับ Friday มากนัก ถึงจะติดตามมาตลอด แต่ก็ไม่ได้ผูกพันกับตัวนิตยสารอะไรเท่าไหร่ อ่านเหมือนเป็นเรื่องปกติมากกว่า
จากเหตุการณ์ Viva Friday ปิดตัว ก็ทำให้หลายๆคน สำนักพิมพ์ หรือเซเลบบนเน็ทบางคนออกมาพูดเรื่องการอ่าน Scan บนเน็ท ส่วนมากจะแทงกั๊กและมีความเห็นไปในทางเดียวกันว่า “กู/ผม/ฉัน อ่านแสกนอ่าน RAW แต่ก็ซื้อรวมเล่มด้วยถ้าถูกใจ” รายละเอียดแตกต่างกันไปตามจุดยืนของคนพูด มีแคมเปญอันนึงของ SIC ออกคล้ายกับโอดครวญว่า “จะยังซื้อหนังสือกันอยู่ใช่มั้ย” ในความคิดผมการทำแบบนี้ไม่มีประโยชน์อะไรเลย ดูน่าสมเพช และยิ่งตอกย้ำความเสื่อมถอยของวงการสิ่งพิมพ์ สำหรับผมนั้นไม่เคยติดตามอ่านแสกนการ์ตูนเรื่องอะไรต่อเนื่อง อ่านบ้างตามโอกาสแต่ไม่ถึงกับมานั่งรอตอนใหม่ออก จริงๆคืออ่านแสกนโดจินเป็นหลักนั่นแหละ เหอๆ…. เรื่องซื้อรวมเล่มที่ถูกใจหลังจากอ่านฟรีนั้นก็เป็นเรื่องปกติ แต่การที่ได้อ่านฟรีไปแล้วก็เป็นเหตุผลให้ไม่ซื้อด้วยเช่นกัน และดูเหมือนว่าเหตุผลหลังจะมีมากกว่าเหตุผลแรกอย่างเห็นได้ชัด
กลับมาเรื่องวงการสิ่งพิมพ์การ์ตูน จากหลายๆสัญญาณเป็นที่ชัดเจนว่าทุกอย่างกำลังหดตัว คนอ่านไม่ยอมจ่ายเงินง่ายๆอีกต่อไป ค่านิยมเรื่องอ่านฟรีกลายเป็นเรื่องปกติขึ้นเรื่อยๆ การ์ตูนเล่มจากเดิมที่เป็นสิ่งบริโภคถูกมองว่าเป็น “ของสะสม” แทน หลายๆคนชอบพูดว่า “ถ้าสำนักพิมพ์ทำออกมาดีก็ซื้อ” ซึ่งหล่อมาก แต่สำนักพิมพ์ไม่หล่อด้วย ยอดขายบอกชัดเจนว่าคนที่พูดแบบนี้แล้วทำจริงๆมันน้อยขนาดใหน ผมเอือมระอาทุกครั้งที่มีคนพยายามอ้างเหตุผลนี้ การที่ VBK ปิดแมกกาซีนลงแทบทุกเล่มและประกาศตรงๆว่ารวมเล่มถ้าขายได้น้อยจะแทบไม่มีโอกาสได้ตีพิมพ์ในระยะเวลาอันใกล้ ทำให้คนจำนวนมากโกรธแค้นและออกมาด่า ผมเห็นว่า VBK อยู่ในภาวะ “ย่ำแย่อย่างที่สุด” และสิ่งที่เขาเลือกทำนั้นก็เป็นความกล้ำกลืนไม่น้อย
ตอนนี้สำนักพิมพ์ทุกแห่งก็กล้ำกลืนกันหมด (แต่ VBK ดูจะโดนด่าหนักเป็นพิเศษ) NED ปิด Boom และลอยแพหนังสือมากมาย บูรพัฒน์เกือบเจ๊งไปรอบ(แต่จากปัญหาภายใน) SIC ออกหนังสือน้อยลง แน่นอนว่าการบริหารของ VBK นั้นก็ไม่ได้เรื่องจริง แต่ปัญหามากกว่าครึ่งเกิดจากพฤติกรรมคนอ่านที่เปลี่ยน จึงไม่ใช่เรื่องถูกที่จะเอาแต่ด่าสำนักพิมพ์ต่างๆในขณะที่ตัวเองไม่ยอมให้เงินกระเด็นออกจากกระเป๋าเลย หลายๆสำนักพิมพ์พยายามหาทางออกด้วยการขายเป็น e-book เพราะต้นทุนควบคุมง่าย แต่ในสังคมที่ร้องหาแต่ของฟรี ยอดขาย e-book แต่ละเล่มก็เป็นเรื่องเศร้าเกินจะเปิดเผย แต่สำนักพิมพ์ก็ไม่มีทางเลือกอื่น เพราะอย่างน้อยที่สุด การขายแบบดิจิตอลก็ไม่มีต้นทุนที่ต้องแบกรับเท่าแบบหนังสือ
ปัญหาสิ่งพิมพ์ถูกดิจิตอลกลืนเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นทั่วโลก ไม่ใช่แค่เมืองไทย ทางออกที่ทุกฝ่ายพยายามทำชัดเจนว่าจะต้องผลักดันให้หนังสือเป็นดิจิตอล ไม่มีทางออกอะไรแปลกใหม่ พฤติกรรมคนอ่านเป็นเรื่องที่ควบคุมไม่ได้ เป็นไปตามความนิยมและสะดวก วิธีแก้คือทำยังไงให้คนอ่านพร้อมและเต็มใจที่จะจ่ายเงินมากกว่า
ปล. จริงๆผมมี Viva! Friday เล่ม 1 ด้วยนะ แต่หาไม่เจอ ถ้าหาเจอจะเอามาถ่ายรูปใหม่ เกร็ดเสริมอีกอย่างคือปกของ Friday เล่มสุดท้ายจะเขียนว่า Goodbye! Friday แทน Viva! Friday คำว่า Viva! Friday (อ่านว่าฟีฟ่าฟรายเดย์) มาจากที่การเจรจาลิขสิทธิ์กับอาคิตะโชเต็นนั้นสำเร็จในวันศุกร์ และเป็นลิขสิทธิ์แรกของสำนักพิมพ์วิบูลย์กิจ (แต่ไม่ใช่ครั้งแรกของประเทศไทย)